Afgelopen zondag waren wij bij de zwarte zee in Odessa in Oekraïne. Vrijdag had ik heerlijk de hele dag samen met mijn vriend aan het strand gelegen en in de zee gezwommen. Zaterdag wilde ik echter graag een artikel lezen voor mijn PhD. Het geluid van de golven kwamen we me tegemoet, de deur van onze camper die openstond gaf mij een direct uitzicht op de zee, spelende kinderen op het strand gierden het uit van geluk, en de temperatuur was er één om buiten lekker in het water te liggen. Kon ik de verleiding weerstaan?

Hoe dieper ik iedere keer weer in mijn promotieonderzoek onderwerp duik, hoe meer het voor mij gaat leven en hoe meer ik ook door krijg hoe alledaags het is. Innerlijke conflicten: ze zijn er iedere dag. Terwijl ik zondag achter mijn laptop in de aardig warme camper zat, was de duivel (mijn want-zelf die voor de korte termijn beloning gaat) in conflict met mijn engel (mijn should zelf die voor de langer termijn beloning gaat). Ga ik met mijn vriend mee aan het strand liggen (de want-zelf) of lees ik in de camper een wetenschappelijk artikel dat bijdraagt aan mijn PhD (de should-zelf)? 

Vrijdag had ik voor de want-zelf gekozen, zaterdag koos ik voor de should-zelf. Waar ik vrijdag af en toe onrust ervaarde of ik niet toch iets had moeten doen, was ik zaterdag trots op mezelf dat ik wél iets had gedaan dat bijdraagt aan mijn lange termijn doel. Hoe komt het dat dit mij vrijdag niet lukte en zaterdag wel? 

We kiezen eerder de should-optie boven de want-optie wanneer we keuzes maken die effect hebben op de toekomst dan wanneer we keuzes maken die een direct effect op ons hebben (Ainslie & Haendel, 1983; King & Logue, 1987; Kirby, 1997; Kirby & Herrnstein, 1995; Kirby & Marakovic, 1996; McClure et al., 2004; Thaler, 1981), exercise (Della Vigna & Malmendier, 2006). Voor veel mensen is bijvoorbeeld het idee om morgen naar de gym te gaan veel toegankelijker dan het idee om nu direct naar de gym te gaan. Hetzelfde geldt voor het volgen van een dieet. Het klinkt veel aantrekkelijker om volgende week aan een dieet te beginnen, dan dat vandaag te doen. Zo was het voor mij op vrijdag makkelijker om te besluiten dat ik zaterdagochtend een artikel ging lezen, in plaats van op die dag zelf. Wellicht herken je dit ook bij jezelf, dat je merkt dat het makkelijker is om te besluiten het morgen of volgende week te doen, dan nu direct op dit moment?

Een voorbeeld. Overweeg dat je twee films kunt huren voor morgenavond: een want film (Jurrasic park) of een should film (de documentaire van Brene Brown). Wanneer de documentaire van Brene Brown relatief een should film is vergeleken met Jurassic park, dan huur je de documentaire van Brene Brown om morgen te kijken. Echter, als je vandaag besluit welke film je wil kijken, dan zou je er voor kunnen kiezen om Jurrasic Park te kijken in plaats van Brene Brown’s documentaire als resultaat van dat de onmiddellijke beloning van het kijken naar Jurrasic park groter is dan het kijken van de documentaire van Brene Brown (Laibson, 1996). 

Dit geldt niet alleen voor films. Ik ontdekte bij mezelf de volgende innerlijke conflicten die ik in het verleden heb ervaren of nu nog steeds ervaar:

  • Bruin worden in de zomer. 

WANT-ZELF: In het verleden wilde ik graag iedere zonnestraal meepakken om zo bruin mogelijk te worden. Dit kwam voort vanuit een gevoel van erbij te willen horen, omdat iedereen om mij heen bezig was om zo bruin mogelijk te worden (bekeken vanuit mijn ogen). Dit was overduidelijk mijn want-zelf die voor de korte termijn beloning ging: een bruine kleur. 

SHOULD-ZELF: Gelukkig niet ten koste van alles, want mijn should-zelf zorgde er altijd voor dat ik me iedere keer insmeerde als ik de zon in ging. Dat had ik van thuis mee gekregen. Mijn should-zelf is hier het beschermen van mijn huid voor de rest van mijn leven, door er goed voor te zorgen, deze goed in te smeren en niet te veel bloot te stellen aan de zon. Hoe ouder ik word, hoe meer de should zelf het van de want-zelf wint. Bruin zijn en erbij horen zijn niet meer mijn doelen om in de zon te liggen. Een lekker kleurtje is fijn, maar niet ten koste van alles. Zo kan ik nu besluiten om binnen een artikel te lezen, terwijl mijn vriend buiten lekker ligt te bakken. Ook als dat betekent dat hij een bruiner kleurtje heeft. Dat is voor mij niet langer meer een doel om dan ook bij hem te gaan liggen, en niet even binnen mijn artikel te lezen of iets anders te doen.

  • Boodschappen doen. 

WANT-ZELF: Als ik met honger naar de supermarkt ga, koop ik meer en ook meer ongezonde boodschappen (de want-zelf) dan wanneer ik ruim van tevoren de boodschappen via Albert Heijn online bestel. Dit is inherent aan het onderzoek van Milkman, Rogers, and Bazerman (2008b). Zij ontdekten dat je meer uitgeeft wanneer je direct boodschappen koopt voor de directe behoeften die je op dat moment hebt. Uitgeven is typisch want-gedrag, terwijl sparen typisch should-gedrag is.

SHOULD-ZELF: Wanneer ik online een bestelling doe voor de Albert Heijn, doe ik dit thuis op een rustig moment en neem ik hier de tijd voor. Wat ik dan altijd doe, is eerst mijn mandje vullen met alle standaard producten die we gebruiken. Vervolgens bedenk ik wat we die week allemaal willen eten en leg al die producten in mijn winkelmandje. Voedzaam eten met veel groenten staat dan voorop. Samen met mijn vriend hebben wij een weekbedrag vastgesteld. Afhankelijk wat er dan nog over is op basis van de keuzes die ik eerder heb gemaakt, leg ik nog wat aanvullende dingen in het mandje. Ik zorg dat ik altijd wat lekkers in huis heb voor als er bezoek komt, maar verder kan een zak chips prima weken bij ons in de kast liggen, hebben wij zelden frisdrank in huis en is onze koelkast voornamelijk gevuld met hele gezonde dingen. Dat komt omdat ik in de supermarkt niet wordt verleid tot ongezonde keuzes en ik door het van tevoren al te bestellen, me veel makkelijker kan verbinden met mijn lange termijn doelen van gezond en gevarieerd eten en in shape blijven. 

  • Tijdschriften bij de kapper, tandarts of huisarts lezen

WANT-ZELF: Af en toe vind ik het heerlijk om een roddelblad te lezen. 

SHOULD-ZELF: Voor de lange termijn weet ik dat het beter is om bijvoorbeeld Psychologie magazine te lezen, zodat ik er wat van opsteek, het mijn kennis verrijkt en ik mijn tijd nuttig besteed. Regelmatig wint deze should-zelf het, maar je zult me ook zeker soms met de Privé bij de kapper zien. Zelf maak ik mezelf dan wijs dat ik even iets makkelijks, niet werk of onderzoek gerelateerd wil lezen. Dat is hoe de duivel van de want-zelf de engel van de should-zelf probeert te overwinnen. En tja, soms met resultaat. Dan loop ik de deur uit met de nieuwste roddels, in plaats van de nieuwste inzichten op psychologisch gebied. Ik vind het zelf fijn om te merken dat ik hier steeds bewuster van wordt. Dat zelfs de keuze van het lezen van bladen bepaalt of ik voor de korte termijn beloning (want-zelf) ga, in plaats van de nieuwe kennis (de should-zelf). 

Bij alle situaties probeer ik steeds meer de verleiding te weerstaan van de duiveltjes (de want-zelf) en te kiezen voor mijn lange termijn doelen. Bewustwording in deze is voor mij echt key. De allereerste stap begint namelijk met het erkennen en herkennen van deze innerlijke conflicten in jou, om vervolgens er bewust bij stil te staan en daardoor te leren vaker voor je should-zelf te kiezen. Door te weten wat er in mij omgaat, heb ik hier enorme stappen in gemaakt. Je hebt namelijk altijd op ieder moment een keuze. Als jij je van die keuze bewust wordt, ze op een rijtje zet (should zelf vs. Want-zelf), dan is de keuze vaak heel gemakkelijk gemaakt. Dan kies je voor die salade in plaats van de pizza als je wil afvallen, dan kies je voor goed insmeren en niet de hele dag in de zon liggen als je op je 60eook nog een mooie huid wil, dan kies je voor een informatieve film of documentaire in plaats van een film zonder informatieve boodschap, dan kies je er voor om bewust boodschappen te doen (online of met een strikt boodschappenlijstje) in plaats van jezelf in de supermarkt te verliezen en thuis te komen met allemaal dingen die je niet in je lange termijndoel helpen.

Welke innerlijke conflicten ervaar jij? En kies je dan meestal voor de want-zelf of de should-zelf? Wat zou je hierin nog graag willen leren?